چرا سفر رئیس جمهور به عمان حائز اهمیت است؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ در تداوم دیپلماسی همسایگی دولت مردمی و برای گسترش تعاملات اقتصادی و سیاسی سید  ابراهیم رئیسی به دعوت رسمی «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان عمان، روز دوشنبه دوم خرداد در راس هیئتی بلندپایه عازم مسقط پایتخت این کشور خواهد شد.

سفر آیت الله رئیسی به مسقط، اولین سفر رئیس جمهور ایران به این کشور در دوره سلطان جدید عمان و پنجمین سفر خارجی رئیس جمهور در ۹ ماه فعالیت دولت سیزدهم است.

ملاقات رسمی در کاخ العلم، دیدار دوجانبه با هیثم بن طارق آل سعید، سلطان عمان، امضای چند سند همکاری، دیدار با ایرانیان مقیم و دیدار با تجار و فعالان اقتصادی عمانی از جمله برنامه های سفر یک روزه آیت الله رئیسی به این کشور عنوان شده است.

روابط جمهور اسلامی و عمان از دیرباز مبتنی بر اصول حسن همجواری و اشتراکات تاریخی، فرهنگی و مناسبات همسایگی بنا شده است. اما از زمان درگذشت سلطان قابوس‏ پادشاه سابق عمان که دو سال قبل اتفاق افتاد، جمهوری اسلامی سفری در سطح روسا به این کشور نداشته است و از این حیث سفر آیت‌الله رئیسی به عمان در برهه کنونی حائز اهمیت است.

عمان رویکرد متوازنی را در سیاست خارجه خود دنبال می‌کند و در مقاطع مختلف سعی کرده که در راستای کمک به حل مسائل و مشکلات مختلف ایفای نقش کند. جمهوری اسلامی ایران نیز همواره در راستای سیاست اصولی خود برای کمک به تحکیم صلح و امنیت در سطح منطقه بین‌المللی از ایفای چنین نقشی استقبال کرده است.

عمان در سال های اخیر در ردای یک میانجی صادق و بی طرف ظاهر شده که نگرانی های طرف های درگیر را به خوبی درک می‌کند. در جریان مذاکرات هسته‌ای ایران نیز نشان داد که بازیگری قابل اعتماد برای جمهوری اسلامی ایران است و همین خود نشان می‌دهد بار دیگر می‌توان بر روی مسقط به عنوان میانجی‌گر در مسائل خارج از برجام نیز حساب باز کرد. 

در این سال‌ها تلاش عمان در نقش میانجی گر بر این بوده که دیپلماسی میدانی این کشور را برای نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌های جمهوری اسلامی با تعدادی از کشورهایی که با ایران اختلاف داشتند، به‌کار گرفته که البته نتایج مثبتی نیز به دنبال داشته است.

به منظور بررسی ابعاد مختلف سفر رئیس جمهور به عمان و زمینه‌های جدید تقویت همکاری و فرصت های موجود با حسین کنعانی مقدم‏، کارشناس سیاست خارجی گفتگویی داشتیم که در ادامه مشروح آن را خواهید خواند.

کنعانی مقدم در ابتدا درباره موضوع سفر رئیس جمهور ایران به عمان با ذکر این نکته که روابط حسنه میان تهران و مسقط سابقه طولانی داشته است گفت: در زمان سلطان قابوس‏، پادشاه فقید عمان شاهد روابط خوب و حسنه ای میان جمهوری اسلامی و عمان بودیم. به طوری که در بسیاری از موارد عمان به عنوان میانجی‌گر یا رابط و پل ارتباطی میان جمهوری اسلامی و غرب عمل می‌کرد و جمهوری اسلامی هم از این موضوع استقبال می کرد.

این کارشناس سیاست خارجی در ادامه در خصوص ابعاد اقتصادی سفر رئیس جمهور به عمان تاکید می کند: اخیرا شاهد صدور فرمانی از سوی هیثم بن طارق، سلطان جدید عمان بودیم که بر مبنای آن فرمان حکومتی برای توسعه روابط کشتیرانی‏، اقتصادی، بازرگانی میان ایران و عمان را صادر شد.

کنعانی مقدم یادآور شد که این توافقنامه پیشتر در تهران در سال 2019 به امضا رسیده اما عملیاتی نشده بود. فرمان جدید پادشاه عمان حاکی از آن است که مسقط از نظر عملیاتی وارد صحنه مبادلات تجاری با جمهوری اسلامی ایران شده است.

کنعانی مقدم در خصوص فرصت های فراوان اقتصادی که از مسیر توسعه تجارت با عمان قابل حصول است‏، متذکر شد: عمان بیش از یک و نیم تریلیون دلار مبادلات تجاری با دیگر کشورهای منطقه دارد و جمهوری اسلامی باید به دنبال سهمی بیش از اندازه کنونی مبادلات خود با عمان، که در حال حاضر یک میلیارد و 336 میلیون دلار است، باشد.

این کارشناس سیاست خارجی تاکید کرد: جمهوری اسلامی از فرصت کریدور شمال جنوب و کشتیرانی در منطقه و نیز مبادلات تجاری با عمان سهم اندکی را به خود اختصاص داده است.

این کارشناس سیاست خارجی در ادامه سفر رئیس جمهور به عمان را گامی مثبت ارزیابی کرد و افزود: فرصت سفر رئیس جمهور و هیئت اقتصادی و تجاری همراه وی می تواند گام مثبتی در اجرایی شدن مبادلات تجاری ایران وعمان در سطح گسترده باشد. به‌ویژه با توجه به اینکه پادشاه جدید عمان توانسته است، بعد از مرگ سطان قابوس و رسیدن به قدرت بر اوضاع عمان مسلط شود و کانال های ارتباطی خود را با آمریکا و غرب حفظ کند. بنابراین سطان هیثم بن طارق سعی می کند در رابطه با حل برخی از مناشات میان جمهوری اسلامی و غرب از جمله در خصوص توافق هسته ای ایران‏ راهکارهایی را پیشنهاد کند، همانگونه که پیشتر نیز اینگونه اقدام کرده و جمهوری اسلامی هم از برخی از این راهکارها استقبال کرده است.

فرصت سفر رئیس جمهور و هیئت اقتصادی و تجاری همراه وی می تواند گام مثبتی در اجرایی شدن مبادلات تجاری ایران وعمان در سطح گسترده باشد. به‌ویژه با توجه به اینکه پادشاه جدید عمان توانسته است، بعد از مرگ سطان قابوس و رسیدن به قدرت بر اوضاع عمان مسلط شود و کانال های ارتباطی خود را با آمریکا و غرب حفظ کند. بنابراین سطان هیثم بن طارق سعی می کند در رابطه با حل برخی از مناشات میان جمهوری اسلامی و غرب از جمله در خصوص توافق هسته ای ایران‏ راهکارهایی را پیشنهاد کند،

فرصت سفر رئیس جمهور و هیئت اقتصادی و تجاری همراه وی می تواند گام مثبتی در اجرایی شدن مبادلات تجاری ایران وعمان در سطح گسترده باشد. به‌ویژه با توجه به اینکه پادشاه جدید عمان توانسته است، بعد از مرگ سطان قابوس و رسیدن به قدرت بر اوضاع عمان مسلط شود و کانال های ارتباطی خود را با آمریکا و غرب حفظ کند. بنابراین سطان هیثم بن طارق سعی می کند در رابطه با حل برخی از مناشات میان جمهوری اسلامی و غرب از جمله در خصوص توافق هسته ای ایران‏ راهکارهایی را پیشنهاد کند،

کنعانی مقدم در ادامه به نقش میانجی گری عمل در حل اختلاف نظرها در خصوص برجام پرداخت و گفت: شاید در این سفر عمان بتواند به با یک بسته نرم افزاری برای حل باقی اختلافات در موضوع توافق هسته ای ایران وارد عمل شود. حتی شنیده ها حاکی از آن است که عمان آمادگی این را دارد که بخشی از مطالبات جمهوری اسلامی را در رابطه با ضررهای اقتصادی که از نقض توافق هسته‌ای ( از سوی آمریکا) متحمل شده است، را به نحوی تامین کند و این خود می‌تواند گام مهمی در حل برخی از مشکلات میان ایران و دیگر طرفین برجام باشد.

این کارشناس سیاسی یادآور می شود که مسائل دیگری هم میان جمهوری اسلامی و عمان باقی است از جمله مسئله حضور پایگاه های رژیم صهیونیستی در عمان و در کنار سواحل  این کشور، که برای جمهوری اسلامی خط قرمزی محسوب می‌شود و می‌تواند بحث روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران و عمان را تحت تاثیر قرار دهد. امید بر این است که پایگاه های رژیم صهیونیستی از کنار سواحل عمان برچیده شود و روابط جمهوری اسلامی و عمان در امنیت خلیج فارس، توسعه و گسترش پیدا کند.

کنعانی در انتهای تحلیل خود گفت: عمان هم به عنوان پل ارتباطی با کشورهای عربی از جمله عربستان و هم کانال ارتباطی با کشورهای غربی فعال است و با توجه به مذاکرات ایران و عربستان که چند دوره از آن برگزارشده و اتفاقا در آنجا هم عمان نقش میانجیگر را در کنار عراق ایفا می کند، می‌تواند نقش پررنگی در این باره ایفا کند و اتفاقاتی به نفع کشورهای منطقه رقم بزند.